Sipas ligjit aktual të sigurimeve shoqërore, mosha e daljes në pension rritet me 2-3 muaj në vit, për të arritur në 67 vjeç për të dyja gjinitë në vitin 2056.
Ndryshimet që po diskutohen aktualisht synojnë që kriteri i moshës 67 vjeç të arrihet më shpejt se viti 2056, para vitit 2040. Ky ndryshim bën që çdo vit kriteri i moshës të rritet me më shumë se 2-3 muaj. Zëvendësministrja e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Olta Manjani, shpjegoi për deputetët në Komisionin e Ekonomisë se mund të diskutohet përshpejtimi i zbatimit të skemës së rritjes së moshës, por jo përtej 67 vjeç.
“Ndër propozimet e BB-së ka të bëjë edhe me rritjen e moshës së pensionit. Ne e kemi kundërshtuar, pasi ky element është marrë parasysh në reformën e vitit 2014, ku ka nisur rritja për gratë dhe do të fillojë për burrat në vitin 2032. Në vitin 2056 do të ketë barazim të moshës, 67 vjeç për secilën gjini. E vetmja gjë që mund të ndryshojë është përshpejtimi në zbatimin e skemës së rritjes së moshës së pensionit,” tha ajo.
Një reformë e madhe e sistemit të pensioneve u zbatua në vitin 2015. Reforma rriti gradualisht kohëzgjatjen e kontributit të kërkuar për një pension të plotë deri në 40 vjet, deri në vitin 2032. Mosha e daljes në pension do të rritet në 67 vjeç deri në vitin 2056, si për burrat ashtu edhe për gratë. U vendos një pension social jo-kontributdhënës dhe u lidh ngushtë kontributi me pagat reale.
Kohëzgjatja e kontributit për të pasur të drejtën e pensionit të plotë është aktualisht rreth 39 vjet, ndërsa kufiri për të përfituar një pension të pjesshëm është më i lartë se mesatarja e OECD-së (34 vjet për një pension të plotë dhe 13 vjet për një pension të pjesshëm).
Jetëgjatësia ka rritur shpenzimet për skemat e pensioneve. Për shembull, në vitin 2000 jetëgjatësia mesatare ishte më e ulët: për burrat ishte rreth 73 vjet, ndërsa për gratë ishte rreth 77 vjet. Para dy dekadash, periudha mesatare e gëzimit të pensionit ishte rreth 10 vite për burrat dhe 17 vite për gratë.
Të dhënat tregojnë se ndërmjet viteve 2000 deri në 2023, ka pasur një zgjerim të periudhës së gëzimit të pensionit, për shkak të rritjes së jetëgjatësisë. Sipas të dhënave të fundit të INSTAT-it, jetëgjatësia mesatare në Shqipëri më 2022 ishte rreth 77 vjet për burrat dhe rreth 81 për gratë. Ndërsa, koha e gëzimit të pensionit arriti në 19.4 vite për burrat dhe 27 vite për gratë. Zgjatja e viteve të gëzimit të pensionit shton presion për më shumë shpenzime në skemën e pensioneve, e cila është gjithashtu nën presionin e rritjes së numrit të pensionistëve./ Monitor
