Norvegjia ka bërë histori duke u bërë vendi i parë ku automjetet elektrike (EV-të) tejkalojnë makinat me benzinë apo naftë. Nga 2.8 milionë makina private të regjistruara, 754.303 janë plotësisht elektrike, duke i kaluar 753.905 makina me naftë. Ky rezultat u mundësua nga politikat nxitëse që barazojnë çmimet e makinave EV dhe motorëve me djegie të brendshme, dhe një pjesë rekord prej 94% të shitjeve të makinave elektrike në gusht 2024. Për krahasim, në Bashkimin Europian, pjesa e EV-ve në shitjet e reja ishte vetëm 14.4 për qind.
Jøvind Sulberg Thorsen, drejtor i Federatës Norvegjeze Rrugore (OFV), e quajti atë një përparim historik: “Vetëm dhjetë vjet më parë, një skenar i tillë dukej i pamundur”. Arritja përkoi me qëllimin ambicioz të Norvegjisë për të shitur vetëm makina me emetim zero deri në vitin 2025, një dekadë përpara planeve të BE-së.
Megjithatë, nxitja drejt dekarbonizimit e paraqet Norvegjinë me një dilemë të vështirë. Pavarësisht përparimeve në transportin e pastër, vendi mbetet një eksportues kryesor i naftës dhe gazit. Siç ka theksuar Askeir Thomasgaard i Universitetit Norvegjez të Shkencës dhe Teknologjisë, gazi natyror luan një rol kyç në sigurinë energjetike të Europës, por industria gjithashtu kërkon një kalim në emetimet zero përmes teknologjive të kapjes dhe ruajtjes së karbonit (CCS).
Një zgjidhje e tillë është një zhvillim i kohëve të fundit, projekti North Lights në Eigarden, i cili ka kapacitetin për të ruajtur 1.5 milion ton CO2 në vit në fazën e parë. Thomasgaard thekson se një qasje e integruar ndaj politikës klimatike është e vetmja rrugë efektive përpara. Elektrifikimi është në qendër të vëmendjes, nga një rrjet kombëtar pothuajse tërësisht i rinovueshëm në reduktimin e emetimeve në transport dhe industri. Sfida tjetër është shndërrimi i transportit të rëndë dhe transportit të mallrave në EV, duke arritur sukses të ngjashëm si me makinat e pasagjerëve.
Norvegjia i tregon botës se e ardhmja e transportit është tashmë këtu, por në të njëjtën kohë na kujton kompleksitetin e rrugës drejt dekarbonizimit të plotë në një mjedis të varur nga nafta. Është një shembull për t’u ndjekur dhe në të njëjtën kohë një arsye për të reflektuar mbi sfidat globale të tranzicionit energjetik.
Luksemburgu nuk është ende në gjendje të përsërisë suksesin e shokut të tij verior. Edhe pse Dukati i Madh ka marrë idenë e kalimit në energjinë e rinovueshme dhe transportin e pastër tek masat, është ende shumë larg nga realizimi i qëllimeve të tij ambicioze.
Përpjekjet e rregullta dhe lëvizja e qëndrueshme drejt një tranzicioni energjetik sigurisht që po e ndihmojnë vendin, por tani për tani ai nuk ka të njëjtat burime dhe aftësi që ka Norvegjia. Thënë kështu, megjithatë, makinat elektrike mbeten mjaft të njohura: vetëm në vitin 2023, shitjet e makinave elektrike u rritën me 127% krahasuar me vitin 2022. Viti 2024 pritet të vazhdojë trendin pozitiv./ Scan
